Giải Phẫu Cái Tự Ngã – Cá Nhân Chọi Với Xã Hội PDF

Giải phẫu cái tự ngã đề cập tới vấn đề: cá nhân người Nhật Bản và sự hội nhập của họ vào xã hội Nhật. Lối tiếp cận của sách dựa trên sự phân tích cảm nhận của người Nhật về công và tư. Kiểu xã hội nào đã hình thành từ những cá nhân có khả năng ứng xử thường hằng qua lại giữa hai cực, dựa trên hai phương cách cảm nhận đồng thời và mâu thuẫn nhau? Doi thảo luận đặc điểm ấy của tâm lý Nhật Bản, thường với sự tham chiếu tâm lý học phương Tây. Ông so sánh sự chấn thương tâm lý cá nhân mà tâm lý học kinh điển phương Tây tin là kết quả của sự chia tách, với quan niệm của người Nhật cho rằng con người chỉ có thể đạt đến độ thành niên nhờ nhận biết và làm quen với sự khác biệt. Tác giả còn có một kiến giải độc đáo về tình yêu thiên nhiên cuả người Nhật. “Xem xét vì sao loại trải nghiệm này dường như mang tính Nhật Bản.”

Theo Doi, “ở Nhật, không có mặt Thượng đế với tư cách đấng sáng tạo, và do đó con người tìm sự an ủi trong việc tự đám chìm hoàn toàn vào thiên nhiên… Thiên nhiên không có một omote và một ura. Vì thế, nó có thể tin cậy hoàn toàn. Chỉ khi nào người Nhật có thể tiếp xúc với thiên nhiên, họ mới trải nghiệm được một tâm tình thực”.

So sánh với trải nghiệm phương Tây, Doi thấy người Nhật có một cảm thức khác trong nỗi đau con người:

Kiến giải của Takeo Doi quả là độc đáo. Tình yêu thiên nhiên của người Nhật, cái lối đồng nhất hoà với thiên nhiên hầu như lạ lùng ấy được soi chiếu trong một bối cảnh tâm lý đặc thù, gợi mở một cái nhìn mới về tính cách dân tộc.

Mỗi dân tộc, cũng như cá nhân, đều có bí ẩn. Vì bản thân đời sống đã là bí ẩn

Hiểu tự ngã cũng là mở rộng tự ngã.

– “Cuốn sách xuất sắc về một chủ đề khó và tinh tế. Đóng góp của Doi có giá trị về hai mặt: trước tiên nó soi sáng cho ta về mối quan hệ giữa tính chủ quan của người Nhật với sự trình diễn, hai là nó cung cấp tư liệu về những cách người Nhật vật lộn (ở những mức độ khác nhau) để đạt được một hình thức quân bình tinh tế giữa những yêu cầu trình diễn bên ngoài và những áp lực của sự thuyết phụ nội tâm” – Gs. Frand A. Johnson

– “Hy vọng rằng tác phẩm này sẽ được thảo luận rộng rãi như sự khởi đầu tốt đẹp cho việc nghiên cứu xa hơn” – Helmut Morsbach, Đại học Glasgow – Tập san nghiên cứu Châu Á

Mục lục:

Giải phẫu tự ngã, mở rộng tự ngã

Lời đầu sách

Lời tựa

Dẫn nhập

Phần 1: Những khái niệm cơ sở

Chương 1: Omote và Ura

Chương 2: Tatemae và Honne

Chương 3: Các thiết kế và cá nhân

Phần 2: Con người trong xã hội

Chương 4: Các phương thức quan hệ giữa người với người

Chương 5: Con người trần trụi

Chương 6: Con người bị phân tách

Phần 3: Ý nghĩa các bí mật

Chương 7: Tâm trí và các bí mật

Chương 8: Các bí mật và sự mê hoặc

Chương 9: Các bí mật và tình yêu

Kết: Câu chuyện liệu có tiếp tục

Phụ lục 1

Phụ lục 2

Mời bạn đón đọc.

Báo chí giới thiệu

---

Khám phá những chiều kích không lời

Dưới góc nhìn của một nhà tâm thần học, Takeo Doi tiến hành cuộc “giải phẫu” tính cách Nhật xuyên qua ngôn ngữ học, lý thuyết tâm lý học phương Tây hiện đại…

Dưới góc nhìn của một nhà tâm thần học, Takeo Doi tiến hành cuộc “giải phẫu” tính cách Nhật xuyên qua ngôn ngữ học, lý thuyết tâm lý học phương Tây hiện đại…

Trong cuốn Giải phẫu cái tự ngã, Takeo Doi đi vào khám phá hiện tượng nhân sinh nói chung từ viễn cảnh omote (cái mặt bên ngoài, thấy được) và ura (cái tình bên trong, không thấy được), hai khái niệm tiêu biểu cho một lối nhìn sự vật có một không hai trong tiếng Nhật, chi phối quan niệm tương tác ứng xử của người Nhật. Đó là hai mặt của một thực tế đơn nhất.

Nếu phương Tây nhấn mạnh tầm quan trọng và đặt hết niềm tin vào ngôn từ thì ở Nhật, đã không tồn tại một truyền thống như vậy. Người Nhật, tính cách Nhật chú trọng vào sự nhạy cảm ẩn dưới ngôn từ, ý tại ngôn ngoại. Và mâu thuẫn bên trong, bên ngoài được diễn giải bằng “cấu trúc bộ đôi” tatemae (giả, gắn với omote, bề ngoài) và honne (tâm tình thật, gắn với cái bên trong). Người Nhật “nhận thức được thực tế là mọi sự vật đều có một omote và một ura, và ai chưa nắm bắt được sự phân biệt ấy thì chưa được coi là trưởng thành”. Nắm bắt được những “quy ước” ấy, những mối quan hệ với người Nhật sẽ được giải đúng mã.

Khởi đi từ hai trục khái niệm này, Takeo Doi kiến giải các mối quan hệ, tính cách của cái tự ngã với xã hội. Và trong một xã hội đang chịu tác động mạnh mẽ bởi văn minh, tư duy duy lý phương Tây (một thời học thuật lấy châu Âu làm trung tâm), thì có một xu thế nổi trội trong xã hội Nhật Bản đó là tìm về thiên nhiên như một phản ứng ngược, theo Doi, đó là cuộc tìm đến một tâm tình thực, tìm về bản ngã. Bởi vì thiên nhiên không có một omote và một ura vì thế nó được tin cậy, hợp nhất hoàn toàn.

Phát lộ trên trang viết của hai công trình này là một tinh thần, tư duy tổng hợp đầy bản sắc của con người và xã hội Nhật Bản. Và cuộc khám phá “những chiều kích không lời của văn hoá” của Takeo Doi, theo cách nói của giáo sư nhân học Edward T. Hall, là một cuộc khám phá đầy lý thú, đáng để đọc, nghiền ngẫm và phổ biến. Một kinh nghiệm về phương pháp nghiên cứu và một gợi ý để tìm kiếm, mở đúng “mã nguồn”, thấu hiểu cái tâm thức, tâm tính của cộng đồng mà mình đang sống.

Nguyễn Vĩnh Nguyên
(Nguồn: Báo SGTT)

Xem thêm Thu gọn

---